Muzische groei

De afgelopen drie jaar ben ik veel bewuster en intenser met muzo bezig geweest dan de 22 jaren van mijn leven die eraan vooraf gingen. Dit is uiteraard voor een groot stuk te danken aan de opleiding tot leerkracht lager onderwijs. 

De nieuwe muzische strekking (hoewel, "nieuw"? Misschien was ik gewoon helemaal niet op de hoogte...) kan ik alleen maar toejuichen. Gedaan met knutselen en 20 identieke werkjes aan de muur. Gedaan met het aanleren van saaie kinderliedjes en gedaan met het negeren van spontane inbreng van de leerlingen. Uiteraard is de keerzijde van de medaille dat alles waarvan ik dàcht dat het muzisch was, dat helemaal niet bleek te zijn...

Tijdens de voorbije 3 jaren heb ik intensief gewerkt aan mijn muzische groei en dit ging natuurlijk met ups en downs. 

Wanneer ik op stage bij de vakken beeld en muziek vrij spel kreeg, vond ik het altijd weer een uitdaging om iets leuks, met ruimte tot inbreng van de leerlingen te voorzien. Soms had ik dan ook het gevoel dat ik wat in dezelfde cirkel bleef ronddraaien. Ik denk dat deze mindere momenten vooral voortkwamen uit onzekerheid en gelukkig bleven deze "downs" meestal niet lang duren.

Ik leerde namelijk ideeën te laten "rusten" zodat er uit een basisidee toch iets kan voortkomen waarop je achteraf -terecht- trots kan zijn. Zo ben ik bijvoorbeeld best wel trots op de "vrienden namiddag" die ik vorig jaar organiseerde voor het derde en zesde leerjaar.
Die positieve ervaring gaf me de energie om ook dit jaar een namiddagvullende muzische activiteit te organiseren. Ook deze muzo-namiddag, die ik enkele weken geleden neerzette op mijn stageschool, was een zeer positieve ervaring! Ik denk dat ik kan zeggen dat ik de opleiding afsluit met een topper op persoonlijk muzisch vlak!

Toen ik uit de opgegeven lijst enkele muzische doelen moesten kiezen die ik reeds voor een stukje bereikt heb, vond ik dit niet zo gemakkelijk. Op muzisch vlak ben je namelijk nooit volgroeid. Ik koos onderstaande doelen dus vanuit het oogpunt "aan deze doelen heb ik al gewerkt en heb ik al stappen in de goede richting gezet".

1) Openstaan voor het muzische en al onze zintuigen gebruiken om muzische ervaringen nog intenser te beleven

Al van jongsaf aan ben ik verzot op boeken en alles wat met de geschreven taal te maken heeft. Ik kan echt geraakt worden door een mooie liedjestekst of een gedicht. Als kind al had ik meerdere schriftjes waarin ik mooie tekstjes, leuke versjes en grappige verhaaltjes bewaarde.

Maar ook beelden kunnen me raken. Toen ik onlangs in Brussel was en ik langs het Magritte museum liep, vond ik het vreselijk jammer dat ik de tijd niet had om binnen te gaan. Dit museum bezoeken, staat dan ook hoog op mijn to do-lijstje!

De laatste jaren bekijk ik de wereld rondom mij veel bewuster en zie ik vaker het mooie in de dingen. 

Een voorbeeld: op een ochtend, toen ik naar het werk vertrok, zag de hemel er zo uit (en ik beloof het, er is NIETS gefotoshopt aan deze foto!):

Ik denk niet dat ik drie jaar geleden oog had gehad voor de schoonheid van dit moment. Laat staan dat ik de tijd had genomen om mijn fototoestel te nemen, een foto te maken en even bewust te genieten van dit prachtige moment.

Ik volgde in november en december ook een cursus Mindfulness. In deze cursus leerden we stilstaan bij het hier en nu. Eén van de manieren om terug in het hier te komen, is jezelf even heel bewust zijn van wat je ziet, hoort of voelt.

Zo heb ik de voorbije tijd meerdere keren heel bewust gevoeld aan alledaagse voorwerpen; een rozijntje, het computerklavier, een penseel, klei, ...

Door zo bewust te kijken, voelen, ruiken, ... aan alledaagse voorwerpen, kom je soms tot nieuwe inzichten. 

2) Beseffen en aanvaarden dat de smaak en de stijl van mensen verschilt

Dit is een muzisch doel dat toch de nodige tijd gekost heeft om het enigszins te bereiken. Ik wilde altijd dat wat ik mooi vond, ook mooi werd gevonden door anderen. Dat je dit in de praktijk nooit kan bereiken, zorgde dan soms ook voor de nodige frustraties. 

Tot ik begon in te zien dat de verschillende smaken en stijlen de wereld net interessant maken en dat je in de wereld van muzo niet kan spreken van "mooi" en "niet mooi". Het enige wat je kan doen is duiden waarom iets je wel of net niet aanspreekt. 

Luisteren naar mensen met een andere mening, kan je de dingen op een andere manier laten zien, waardoor je je eigen kijk verbreedt.

Kinderen moeten dit inzicht nog verwerven. Zij zijn van mening dat, als zij iets mooi vinden, het ook mooi ìs. En al wie van mening verschilt, is fout.

Hoe vaak hoor je leerlingen tijdens een muzische activiteit niet vragen "is het zo goed, juf?" "vind je het mooi, juf?"? 

Ik meen dan ook dat het belangrijk is om voldoende met leerlingen te praten over het verschil tussen feit en mening en dat in de muzische wereld eigenlijk alleen gesproken kan worden over meningen.

Leerlingen moeten natuurlijk leren om een mening te vormen en daarom is evalueren zo belangrijk. Dit stelde ik voorop als werkpunt voor dit semester.
(Zie onder)

3) De leefwereld van kinderen op een muzische wijze benaderen

Zoals ik hierboven reeds schreef, ben ik verzot op alles wat met taal te maken heeft. Deze liefde gebruik ik, zonder dat ik me er echt van bewust ben, om kinderen op een muzische manier te benaderen.

In mijn stage van het eerste leerjaar gebruikte ik meer dan eens een gedichtje als voorbereiding op een les of als bewegingstussendoortje.

Een voorbeeld hiervan is "Gymgein" van Ilse Elders.

Ook media gebruikte ik reeds meermaals tijdens stages om de kinderen aan te spreken en te motiveren.

Drie muzische doelen kiezen waarrond ik extra zou werken, was sneller gebeurd. Ik koos ervoor om me bewust toe te leggen op:

1) Op een actieve manier participeren aan het culturele leven

In het middelbaar gingen we met school wel eens kijken naar een toneel. Soms in het Frans, soms in het Engels, soms gewoon in het Nederlands. En hoewel sommige van die voorstellingen lang niet slecht waren, werd dit positieve gevoel steeds overschaduwd door de gedachte "het moest voor school".

Met ons gezin hebben we nooit echt de gewoonte gehad om musea te bezoeken, tentoonstellingen bij te wonen of voorstellingen te gaan bekijken.

Wat wel af en toe gebeurde, was naar een musical gaan. 

Ik herinner me nog goed dat we met het hele gezin naar de Tovenaar van Oz gingen kijken. Ik was meteen verkocht aan het genre musical!

Na deze eerste ervaring, volgden ook Grease, Belle en het beest, Oliver en onlangs nog Assepoester - het tamelijk ware verhaal. De voorstellingen die ik bijwoonde, waren dus eerder 'commercieel'.

Hoe werkte ik concreet aan dit doel?

Dankzij de opdracht die we kregen voor muzo, werd ik "verplicht" verder te kijken dan de commerciële voorstellingen. Ik moet eerlijk toegeven dat ik in het begin een beetje bang was dat ik niets zou vinden wat me zou boeien.

Ik surfte op het internet en bezocht de website van verschillende culturele centra. Ik koos er bewust voor om voorstellingen te selecteren die ik anders niet zou kiezen (met uitzondering van de voorstelling van Raf Walschaerts dan...)

Het bleek eigenlijk heel eenvoudig om 4 voorstellingen uit te zoeken! Ik ontdekte een leuke toneelgroep in Kemzeke, dat CC ter Vesten in Beveren bijna elke week leuke voorstellingen heeft (waarvan een heel deel ook geschikt voor kinderen) en dat naar een toneel of andere voorstelling gaan helemaal niet duur hoeft te zijn.

Van alle voorstellingen en muzische ervaringen (dus ook workshops) nam ik ideeën mee en liet ik me inspireren. Wat ik precies meeneem naar de praktijk, kan je lezen onder "muzische activiteiten" (voor de workshops) en "cultuuragenda" (voor de culturele voorstellingen).

Ik neem mezelf voor om, ook al is de opdracht voor school nu afgerond, toch af en toe nog eens op internet te zoeken naar een voorstelling van een plaatselijk gezelschap. Er zijn volgens mij nog veel pareltjes die ik moet ontdekken!

2) Het vermogen ontwikkelen om kritisch te reflecteren over het eigen muzisch handelen en dat van anderen en dat evalueren in een genuanceerde taal

Muzisch evalueren was tot voor kort nog redelijk onbekend voor mij. Toch is dit een heel belangrijke stap bij muzisch werken. 

Kinderen leren, via dat evalueren, stil te staan bij hoe ze de activiteit vonden, waarbij ze verder gaan dan "leuk" of "niet leuk". Ook wat ze vinden van hun product (opnieuw: iets concreter dan "mooi" of "niet mooi") en hoe ze tot dat product gekomen zijn (proces).

Ze leren na te gaan waarom ze iets vinden en hoe het volgende keer misschien anders of beter kan.

Op deze manier kunnen kinderen een gefundeerde mening vormen en bouwen ze zelfvertrouwen op.

Hoe werkte ik concreet aan dit doel?

Tijdens mijn stage probeerde ik zo veel mogelijk te evalueren. Ik gebruikte uiteraard mijn evaluatie-steen (lees hierover meer bij "muzisch evalueren"), waarbij de kinderen de activiteit 'helmen maken' evalueerden.

Nadat de kinderen het liedje 'Ploem de pluimstaart' leerden, evalueerden ze de activiteit door middel van het kleuren van smileys en de schilderijen in pointillisme stijl evalueerden we kort op vlak van proces. Dit deden we aan de hand van enkele vragen:

- wist ik meteen wat ik wilde schilderen?

- veranderde ik tijdens het schilderen van gedacht? Liet ik dingen weg, voegde ik dingen toe?

- stopte ik tijdens het schilderen af en toe om mijn werkje te bekijken?

Uiteraard was al dit evalueren niet enkel goed voor de leerlingen zelf, ook ik leerde hier veel uit. Wanneer je van je leerlingen hoort wat ze minder geslaagd vonden aan de activiteit, weet je waar je de volgende keer op moet letten opdat ze het wél leuk vinden.

Ik denk dat dit een doel is waar ik zeker nog verder aan zal moeten werken en waar ik in moet groeien. Toch merk ik dat ik, dankzij al het opzoekingswerk dat ik deed over muzisch evalueren, al wat sterker in mijn schoenen sta en al enigszins weet hoe ik op een goede manier kan evalueren.

3) Werken aan een muzisch aanbod vanuit een zorgvuldig gekozen onderwerp, geïntegreerd en strevend naar diepgang

Vakoverschrijdend werken rond een bepaald thema vind ik altijd een uitdaging. Maar wel een die ik graag aan ga!

Hoe werkte ik concreet aan dit doel?

Tijdens de stage in het eerste leerjaar kregen we vanuit het vak "module eerste leerjaar" de opdracht rond een bepaald thema te werken. Van mijn mentor kreeg ik het thema "herfst" op.

Ik wou dit thema dus ook graag doortrekken naar de muzische vakken. Ook al was het soms zoeken, toch vind ik dat ik er behoorlijk in geslaagd ben.

Hier enkele voorbeelden van wat ik deed:

- beeld: pointillisme met herfstkleuren
- muziek: lied "Ploem de pluimstaart" (met bewegingen)
- drama: uitbeelden van een boom in verschillende omstandigheden (bij rustig weer, in een storm, ...)
- beweging: bewegingstussendoortjes die met 'herfst' te maken hebben

Daarnaast heb ik ook gezorgd voor een muzisch aanbod binnen het onderwerp 'circus', tijdens de muzo-namiddag.
Hier volgden de leerlingen 3 workshops die allemaal te maken hadden met het thema:

- beeld: circus klei-poppetjes maken
- muziek: slagwerk met bamboestokjes op stoelen
- beweging: dansen op I like to move it

Het blijft een grote uitdaging om een bepaald thema door te trekken naar de muzische vakken, maar toch wil ik dit echt blijven doen!
Niet alleen nu, maar ook nog binnen zoveel jaren praktijk!


Zelfevaluatie - muzische groei

	OV	V	G	U
Ik heb bij het begin van het semester drie doelen geselecteerd en op een heldere manier beschreven op welke manier ik die doelen (gedeeltelijk) had bereikt.			X
Ik heb bij het begin van het semester drie doelen geselecteerd waarvan ik intensief werk wilde maken gedurende het semester. Ik heb op een heldere manier geformuleerd hoe ik dat concreet zou aanpakken.			X
Ik heb aandacht besteed aan hoogte- en dieptepunten in mijn muzisch proces. Ik heb deze ook heel concreet beschreven.		X
Ik heb verrijkende en beklijvende momenten opgenomen om mijn muzische groei te duiden. Ik heb ook gemotiveerd op welke manier deze een invloed hadden.		X
Ik ben actief op zoek gegaan naar muzisch, inspirerende ervaringen om mijn muzische groei verder te inspireren. Ik heb ook gemotiveerd op welke manier deze een invloed hadden.			X
Ik heb een eerlijk en correct beeld geschetst over mijn muzische groei. Ik heb concreet en eerlijk beschreven hoe ik mijn vooropgestelde doelen heb aangepakt en bereikt.			X
Ik heb mijn zelfevaluatie opgenomen in mijn persoonlijke blog.			X